Buiktyfus en Paratyfus

Buiktyfus of tyfeuze koorts is een infectie van de darm met salmonella bacteriën (Salmonella typhi). De ziekte wordt overgebracht door voedsel of water dat door een slechte hygiëne rechtstreeks of onrechtstreeks in contact is gekomen met uitwerpselen. Soms kunnen insecten die zich voeden met faecaliën de ziekte overbrengen. Er bestaan ook asymptomatische dragers van de bacterie die besmettelijk kunnen zijn voor de omgeving.

De bacterie gedijt in de darm en kan ook de darmwand doorbreken om zich in het lichaam te verspreiden.

Paratyphus is een nauw verwante ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Salmonella paratyphi.

De ziekte mag niet verward worden met de 'echte' tyfus of vlektyfus: een ziekte die veroorzaakt wordt door een ander type bacteriën (Rickettsia) en die overgedragen wordt door luizen of rattenvlooien. Tyfus is geen darmziekte en valt buiten het onderwerp van deze website.

Symptomen

Ziektesymptomen treden op 10 tot 21 dagen na de infectie.

Patiënten met buiktyfus kunnen ernstig ziek worden. Indien niet tijdig behandeld ondergaan de patiënten 4 stadia die elk ongeveer een week duren. De weinig typische symptomen in het beginstadium zijn een steeds stijgende koorts (tot meer dan 40°C), hoofdpijn, hoesten en de ziektetekens van gastroenteritis (braken, buikpijn, diarree). Soms krijgen de zieken ook huiduitslag en een bloedneus.

De tweede week wordt gekenmerkt door waanvoorstellingen (delirium), hoge koorts en ernstige malaise. De patiënten zijn niet meer in staat om uit hun bed te komen. De maagdarm symptomen worden erger met een opgezette, pijnlijke buik. Een vrij typisch symptoom treedt nu op: groene diarree met de typische geur van erwtensoep. Soms ziet men juist constipatie.

In de derde week blijft de koorts hoog en treedt uitdroging op. Er kunnen een aantal complicaties optreden: de bacterie doorbreekt nu de darmwand met symptomen van het centrale zenuwstelsel (deliria, encephalitis), infecties in het hart, de galblaas, de lever en de beenderen en darmbloedingen met zelfs perforatie van de darm. Indien de ziekte niet tijdig wordt behandeld zijn deze complicaties dodelijk in 10 tot 30% van de gevallen.

Indien de patiënten de derde week overleven, biedt de vierde week beterschap en zal de ziekte stilaan overwonnen worden.

De symptomen van paratyfus zijn gelijkaardig, maar kennen een sneller en milder verloop.

Diagnose

De diagnose van buiktyfus wordt gesteld mbv de Widal test: in het bloed, het beenmerg of de stoelgang kan men met deze test antistoffen aantonen tegen de ziekteverwekkende bacterie. De test duurt vrij lang, is pas positief vanaf de tweede week van de ziekte en is niet erg specifiek. Vaak zal men daarom bij verdenking van buiktyfus of paratyfus al een behandeling opstarten alvorens de uitslag bekend is.

Behandeling

De behandeling bestaat uit het toedienen van vocht tegen uitdroging en antobiotica.